Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka kształtuje jego poczucie własnej wartości, późniejsze relacje i pewności siebie. Wszystkie osoby np. rodzice, nauczyciele czy też opiekunowie mają wpływ na rozwój dziecka, a każdy etap życia to dla dzieci nowe wyzwania i potrzeby, które wymagają świadomego wsparcia. Jak kształtować stabilne podstawy emocjonalne u dzieci oraz jak wspierać je w relacjach i radzeniu sobie z emocjami?

Czym jest rozwój emocjonalny dziecka?

Rozwój emocjonalny dziecka to proces, który kształtuje zdolność stopniowego rozpoznawania, wyrażania i kontrolowania emocji. Wpływa również na empatię dziecka, odpowiada za nawiązywanie relacji międzyludzkich oraz obejmuje skuteczne radzenie sobie ze stresem.

Dzieci już od małych lat uczą się rozpoznawania emocji, poprzez interakcje ze środowiskiem. Dorastając, dziecko nabywa umiejętności takich jak samokontrola, kształtuje wyrażanie emocji i uczuć oraz uczy się rozumieć uczucia innych. Na tym etapie buduje poczucie własnej wartości oraz poczucie bezpieczeństwa. Dziecko poznaje, czym jest smutek, złość, szczęście czy strach.

Rozwój emocjonalny dziecka – co na niego wpływa?

Rozwój emocjonalny dziecka jest bardzo ważny, ponieważ wpływa na jego przyszłe wybory życiowe i zawodowe, dlatego znaczące jest, aby już od samego początku przekazywać dzieciom dobre wartości, uczyć ich co złe, a co dobre, jak wyrażać uczucia i emocje oraz budować poczucie własnej wartości. Co ma znaczenie dla rozwoju emocjonalnego dziecka?

Rodzina – wychowanie i zachowania rodziców kształtują dziecko i to, w jaki sposób będzie reagował na otoczenie. W rodzinie uczy się reakcji emocjonalnych i poczucia wartości.
Rówieśnicy – interakcje z rówieśnikami uczą, jak odbierać cudze emocje i uczucia oraz uczą współpracy i rozwiązywania konfliktów.
Zdolności poznawcze i rozwój intelektualny – jeśli dziecko lepiej rozumie co się dzieje dookoła, swoje uczucia i emocje oraz otaczający go świat wpływa to pozytywnie na jego rozwój emocjonalny.
Sytuacja otoczenia – dzieci uczą się przez obserwację, przez co powielają zachowania najbliższych. Jeśli w rodzinie jest przemoc, straty, konflikty będzie miało to negatywny wpływ na dziecko, natomiast jeśli otacza się wsparciem, osiągnięciami pomoże to w budowaniu jego pewności siebie.
Wsparcie emocjonalne – rodzice okazują wsparcie emocjonalne dla dziecka, dają mu poczucie bezpieczeństwa

Wszystkie wspomniane czynniki mają wpływ na rozwój emocjonalny dziecka, dlatego warto zadbać o jego prawidłowy rozwój, co będzie miało wpływ na przyszłe życie.

Co to jest rozwój społeczny dziecka?

Rozwój społeczny dziecka odnosi się do umiejętności nawiązywania relacji z innymi, wchodzenia w interakcję oraz obejmuje funkcjonowanie w szerszym kontekście społecznym. Prawidłowy rozwój dziecka zależy od rodziców, rówieśników oraz środowisku, w którym się otacza. W początkowych latach dziecko uczy się podstawowych interakcji takich jak uśmiech, podanie ręki na przywitanie czy też kontakt wzrokowy. W późniejszych latach, dzięki początkowym wzorcom, nawiązuje relacje międzyludzkie i uczestniczy w życiu społecznym.

Co wpływa na rozwój społeczny dziecka?

Rozwój społeczny dziecka zależy od wielu czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Każdy z nich ma wpływ na dziecko i to jak będzie funkcjonować w przyszłości w społeczeństwie. Co jest istotne dla jego rozwoju społecznego?

Interakcje z rówieśnikami – znajomi ze szkoły, z podwórka, z drużyn sportowych czy z zajęć dodatkowych. Każda z tych grup uczy jak dbać o siebie, jak współpracować, czy dzielić się, a to wpływa na kształtowanie umiejętności społecznych dziecka.
Rodzina i wartości rodzinne – tutaj dziecko zdobywa pierwsze doświadczenie w relacjach, z którego najwięcej się uczy i wynosi. Od rodziny i przez sposób wychowania dziecko poznaje wartości, normy i prawidłowe zachowania społeczne.
Indywidualne predyspozycje – to jak szybko dziecko uczy się funkcjonowania w społeczeństwie, zależy od jego indywidualnych predyspozycji, np. introwertyk potrzebuje więcej czasu na naukę interakcji z innymi, niż ekstrawertycy.
Media i technologia – przeglądanie mediów może zaburzyć obraz społeczny, wzorce i wartości wobec innych ludzi, dlatego warto kontrolować, co dziecko przegląda w internecie.

Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka – jak go wspierać na różnych etapach?

Wspieranie dziecka na różnych etapach jego życia jest ważne, aby zapewnić mu umiejętności niezbędne do funkcjonowania w społeczeństwie oraz zadbać o rozwój i wsparcie emocjonalne. Jak zadbać o prawidłową dojrzałość emocjonalną i społeczną w różnym wieku dziecka?

Okres niemowlęcy (0-2 lata)

W tym okresie życia dziecka ważne jest zadbanie o jego poczucie bezpieczeństwa i wzmocnienie więzi emocjonalnej pomiędzy niemowlęciem a rodzicami. Należy zwracać uwagę na emocje dziecka i potrafić odpowiednio sobie z nimi poradzić. Na tym etapie rozwoju dziecko wyraża się poprzez śmiech, płacz i gaworzenie, dlatego ważne jest, aby reagować na jego potrzeby, co daje mu pewność, że rodzice je zaspokoją.

Okres wczesnego dzieciństwa (3-6 lat)

Na tym etapie rozwoju dzieci uczą się rozpoznawać emocje, wiedzą czym jest smutek, radość, złość oraz uczą się modelowania zachowań. Dzieci przez obserwacje dorosłych uczą się reagowania na emocje oraz jak je wyrażać np. zamiast krzyczeć lepiej rozmawiać.

Okres wieku szkolnego (7-10 lat)

Dzieci w tym wieku uczą się większej samodzielności w kontrolowaniu emocji oraz budują swoją samoocenę. Warto wspierać dziecko przez chwalenie je za wysiłek, a nie za wyniki. W tym wieku dzieci też częściej uczestniczą w zajęciach grupowych, co zwiększa umiejętności współpracy oraz umiejętności społeczne.

Okres dojrzewania (11-14 lat)

Okres dojrzewania jest czasem, gdzie rozwój emocjonalny jest większy. Mogą odczuwać więcej emocji takich jak frustracja czy złość. Zaczynają bardziej angażować się w relacje rówieśnicze. Rozwijają swoje umiejętności w rozwiązywaniu konfliktów oraz uczą się jak funkcjonować i reagować na trudne sytuacje.

Okres młodzieńczy (15-18 lat)

Okres ten wiąże się z dojrzewaniem emocjonalnym i fizycznym, poszukują swojej tożsamości oraz miejsca w świecie. W tym czasie dorastania młodzież wchodzi relacje romantyczne oraz głębsze przyjaźnie. Warto na tym etapie zadbać o rozwijanie w nich umiejętności negocjacyjnych oraz w samodzielnym podejmowaniu decyzji.

Wspieranie emocjonalne i społeczne na różnych etapach życia dziecka jest bardzo ważne dla jego przyszłości. Należy stworzyć mu środowisko, które wspiera ten proces i pozwala na naukę. Jednakowo osoby, które są w życiu dziecka oraz zachowania przy nim powielane będą miały wpływ na jego przyszłe życie.