Technik uczenia się jest mnóstwo. Stanowią często rodzaj atrakcyjnego tricku, za pomocą
którego możliwe jest przyswajanie nawet najbardziej skomplikowanych informacji w sposób
o wiele łatwiejszy i przyjemniejszy niż tradycyjne wkuwanie. Niektóre wydadzą Ci się
interesujące i efektywne, inne mniej. I dobrze. Bo żeby metoda była skuteczna, musi
pasować przede wszystkim Tobie.
Być może godna uwagi wyda Ci się technika prezentowana w tym artykule – uczenie się
przez zadawanie pytań.
Jej początki sięgają starożytności, zaś za jej pomysłodawcę uważa się Sokratesa – greckiego
filozofa tego okresu. Był on znany z umiejętności zadawania pytań, które pomagały ludziom
odkrywać i rozwijać swoje myśli oraz zdobywać wiedzę. Sokrates w trakcie rozmowy zwinnie
symulował niedouczonego prostaczka, który ubiegał się o wyłożenie mu danego zagadnienia
przez rozmówcę.
Abstrahując od pochodzenia metody, stawianie dociekliwych pytań oraz szukanie na nie
odpowiedzi jest naturalne w procesie rozwoju człowieka. Wytrwałe i niestrudzone dziecięce
„dlaczego?” jest przecież drogą do poznawania świata. Sposobem na poszerzanie wiedzy i
spontaniczne jej przyswajanie.
Jest też atrakcyjnym i lubianym patentem na rozrywkę, czego dowodem jest niesłabnąca
popularność quizów i teleturniejów bazujących na zadawaniu pytań i sprawdzaniu wiedzy
uczestników, jak na przykład: Milionerzy, Jeden z dziesięciu, Wielka gra czy Postaw na
milion.
Dlatego powtarzanie materiału przez odpowiadanie na pytania to naprawdę świetna
technika uczenia się! Można z niej korzystać pracując zarówno w grupie towarzyszy, jak i w
samotności. W tym drugim przypadku nieocenionym narzędziem mogą okazać się dostępne
w Internecie strony jak Kahoot!, Squla, Quizizz i wiele innych. Niezłym pomysłem jest także
korzystanie z gotowych pytań zamieszczonych zwykle na końcu każdego rozdziału w
podręczniku z danego przedmiotu.
Inną, bardzo skuteczną odmianą tej techniki jest samodzielne formułowanie pytań i
stawianie ich samemu sobie. Metoda ta jest często kojarzona z technikami
metakognitywnymi i sposobami samoregulacji uczenia się. Mikołaj Marcela w książce
„Dlaczego szkoła cię wkurza i jak ją przetrwać” porównuje ją do teleturnieju Va banque, w
którym uczestnicy otrzymują odpowiedź, a ich zadaniem jest sformułowanie do niej
trafnego pytania.
Jak jej stosowanie miałoby wyglądać w praktyce?
1. Zapoznaj się z materiałem, który chcesz przyswoić.
2. Sporządź notatki, w których – w miejsce informacji do zapamiętania – zapiszesz
pytania. Na przykład tak:
Zamiast: „1588 – bitwa pod Byczyną”,
zapisz: „W którym roku odbyła się bitwa pod Byczyną?”
Zamiast: „O = 2 • π • r – wzór na obwód koła”,
zapisz raczej: „Jaki jest wzór na obwód koła i z czego on wynika?”
3. Takie notatki możesz sporządzać w formie fiszek – zapisując pytanie na jednej
stronie, a odpowiedź na drugiej.
Powtarzanie materiału w taki sposób, zamiast kolejnego odczytywania zapisków obudzi
Twój mózg i zmusi go do wysiłku. Ponadto pozwoli Ci jednoznacznie ustalić, czy naprawdę
zapamiętałeś wiadomości, ponieważ samo tylko czytanie informacji mogłoby skutecznie
markować niedostatki w wiedzy i dawać Ci złudne wrażenie, że opanowałeś temat. Dopiero
pytania obnażą całą prawdę!
Podsumowując, stawianie pytań na drodze do zapamiętania materiału jest naprawdę bardzo
skutecznym sposobem na naukę – o wiele lepszym niż zwykłe powtarzanie. Oto garść
korzyści jakie ze sobą niesie:
1) Wpływa na większe zaangażowanie w proces uczenia się;
2) Umożliwia samokontrolę – formułowanie pytań i zadawanie ich sobie samemu
pozwala ocenić stopień opanowania materiału. Dzięki temu można się skupić się na
obszarach, które wymagają dodatkowej pracy;
3) Wzmacnia pamięć – pomaga utrwalać informacje na dłużej niż podczas tradycyjnego
wkuwania;
4) Rozwija umiejętność krytycznego i logicznego myślenia, ponieważ stawianie pytań
wymaga analizy, syntezowania informacji i oceny tego co już się wie;
5) Pomaga w praktycznym zastosowaniu wyuczonej wiedzy w nowych kontekstach lub
sytuacjach;
6) Stymuluje myślenie, rozwój i uczy wyciągania wniosków;
7) Wpływa na poprawę koncentracji, ponieważ wymaga większego skupienia się niż
samo powtarzanie zagadnienia.
Bardzo polecamy!