BEZPIECZNA WIĘŹ

Bezpieczna więź dziecka z opiekunem stanowi jeden z najistotniejszych czynników ochronnych pod względem ewentualnych zaburzeń emocjonalnych i zachowania, zatem prawidłowe jej kształtowanie jest ważnym oddziaływaniem profilaktycznym.
Przywiązanie (więź emocjonalna) jest konstruktem tworzącym się pomiędzy opiekunem (najczęściej rodzicem) a dzieckiem od jego narodzin i jest kształtowana na podstawie budowanej bliskiej relacji. Oparta jest o powtarzalne, wzajemnie i naprzemienne interakcje, które tworzą w dziecku schemat relacji, oczekiwań i przekonań, na temat samego siebie i świata. Jakość więzi, jakie dziecko stworzy z opiekunem w dalszej perspektywie znacząco wpływa na jego poczucie własnej wartości, tożsamości, osobowość oraz formę związków jakie tworzy w przyszłości.
Rodzic tworzący bezpieczne przywiązanie u swojego dziecka jest:
– stabilny i przewidywalny;
– dostępny;
– bezwarunkowy;
– wrażliwie i adekwatnie odpowiada na sygnały dziecka;
– szybko reaguje na dyskomfort dziecka;
– jest dla dziecka „bezpieczną bazą”
– jest wystarczająco dobrym rodzicem – popełnia błędy, ale potrafi wyciągać z nich wnioski, naprawiać je;

Pamiętaj! W tworzeniu więzi liczy się powtarzalność! Jeden błąd, gorszy dzień i reakcja, której żałujesz wobec dziecka, nie przekreśli waszej relacji. Budowanie bezpiecznego przywiązania nie jest równoznaczne z unikaniem wyrażania złości czy granic przez rodzica! Wręcz przeciwnie – rodzic o prawidłowym wzorcu przywiązania potrafi wyrażać swoje granice i emocje w sposób bezpośredni, jednak szanujący dziecko. Potrafi przyjąć (pomieścić) i odzwierciedlić uczucia dziecka z tym związane, łącznie z jego frustracją, niezadowoleniem, żalem. Dzięki temu dziecko uczy się regulować emocje, buduje obraz relacji z innymi ludźmi jako przewidywalny, w którym można pokazywać swoje uczucia oraz obraz siebie, jako wartego uwagi i miłości, co jest ważnym zasobem dla jego zdrowia psychicznego.
Dziecko o bezpiecznym wzorcu przywiązania:
– czuje się wartościowe takie, jakie jest;
– jest otwarte, gotowe do eksplorowania otoczenia;
– swobodnie, bez lęku i niepokoju, odnosi się do rodzica;
– wyróżnia rodziców jako znaczących, to do nich kieruje się w sytuacji dyskomfortu;
– prawidłowo rozwija świadomość swoich emocji, sukcesywnie uczy się je regulować;
– jest gotowe do budowania relacji rówieśniczych;
– czuje się kochane, bezpieczne, akceptowane.
Jeśli zauważasz, że z jakiegoś powodu reagujesz na dziecko nie tak, jakbyś chciał, czego później żałujesz, wypominasz sobie i nie potrafisz pojąć dlaczego zachowałeś się właśnie tak, jak obiecywałeś sobie, że nigdy nie postąpisz, prawdopodobnie sam działasz pod wpływem schematów, powstałych na podstawie ważnych relacji z własnego dzieciństwa.

Wzorzec przywiązania rodzica bezpośrednio przekłada się na jego reakcje wobec dziecka, więź z nim i styl wychowawczy. Czasem, a zwłaszcza w przypadku małych dzieci, kierunkiem oddziaływania w sytuacji problemu w funkcjonowaniu samego dziecka jest przepracowanie przez rodzica jego niekorzystnych schematów, co pomoże mu reagować na dziecko adekwatnie, dzięki
czemu dziecko może prawidłowo się rozwijać. Kierunki oddziaływania psychologa w przypadku podejrzenia zakłóceń w relacji rodzic-dziecko mogą być różne, w zależności od specyficznej sytuacji dziecka i jego rodziny:
– szczegółowa analiza rozwoju dziecka, jego sytuacji rodzinnej i wspólne ustalenie ewentualnych kroków zaradczych;
– obserwacja wzajemnych interakcji pomiędzy rodzicami i dziećmi, wspólne ich analizowanie i wyciąganie wniosków;
– diagnoza i ocena rozwoju i funkcjonowania poznawczo-emocjonalno-społecznego dziecka, w celu  ustalenia ewentualnych dodatkowych trudności rozwojowych czy emocjonalnych;
– analiza wzorców przywiązania rodziców i przekazów rodzinnych, mających wpływ na codzienne funkcjonowanie rodziny i dziecka.

Pamiętaj, że nie warto bagatelizować nawet pozornie drobnych problemów. Im szybciej podjęta zostanie interwencja, tym prawdopodobnie łatwiej będzie je rozwiązać.

Warto przeczytać:
„Wild child, czyli naturalny rozwój dziecka” E. Retz, C. S. Bongertz
„Jak zrozumieć małe dziecko” opracowanie zbiorowe wyd. Natuli
„Dobre chwile z naszym dzieckiem” H. Olechnowicz
„Zaburzenia przywiązania u dzieci i młodzieży” C. Taylor

Opracowała:
Michalina Huras-Łuczyńska, psycholog, psychotraumatolog