Lęk jest naturalnym stanem emocjonalnym ludzi w każdym wieku, jednak jego nadmiar może wpływać na codzienne funkcjonowanie. Życie bez lęku mogłoby być trudniejsze niż z lękiem, ponieważ to on chroni i ostrzega nas przed niebezpieczeństwem. Każdy rodzic chce dla swojego dziecka jak najlepiej, dlatego w trudnych chwilach ważne jest okazanie wsparcia i zrozumienia. Jednak często są w tym bezsilni lub nie wiedzą, jak to wsparcie okazać.
Nie da się wyeliminować lęku z życia dziecka, jednak można łagodzić jego objawy i dać poczucie bezpieczeństwa. Jakie są skuteczne techniki psychologiczne dla rodziców, które mogą pomóc rodzicom wspierać swoje dzieci w radzeniu sobie z lękiem?
Lęk u dzieci – co warto wiedzieć?
Lęk jest naturalną emocją, która pojawia się u dzieci w różnym wieku. Zależnie od etapu rozwoju dziecka lęk może dotyczyć innych rzeczy np. lęk separacyjny, ciemności, zwierząt, potworów czy w późniejszych latach lęk przed brakiem akceptacji lub odrzucenia.
Nadmierny lęk może znacząco utrudniać funkcjonowanie dziecku w codziennym życiu, co wpływa na jego relacje z rówieśnikami oraz samopoczucie. Jednak niektóre obawy są tylko dla pewnego okresu rozwoju np. lęk przed ciemnością albo lęk separacyjny, który znika samoistnie. Istnieje wiele przyczyn, przez które dzieci mogą odczuwać obawy. Czasem jest spowodowane temperamentem dziecka, otoczeniem, w którym się wychowuje lub nadmiernymi oczekiwaniami rodziców. Ważne jest zapewnienie dziecku poczucie bezpieczeństwa, wsparcie oraz oswajanie go z lękiem.
Jak pomóc dziecku z lękiem?
Lęk może być trudną emocją dla dziecka, jak i dla rodziców, dlatego istotne jest, aby nie ignorować obaw dziecka. Nie trzeba całkowicie wyeliminować strach, a pokazać dziecku jak sobie z nim radzić. Jak pomóc dziecku z lękiem?
- Normalizacja uczuć
Istotne jest, aby dziecko rozumiało, że lęk to naturalna emocja, której każdy doświadcza. Dzięki otwartym rozmowom o uczuciach, o tym, co dziecko przeżywa oraz okazanie zrozumienia pomoże mu lepiej okazywać swoje emocje. Dzięki temu dziecko wie, że może liczyć na wsparcie rodziców.
- Techniki oddechowe i relaksacyjne
Sytuacją lękowym towarzyszy przyśpieszone bicie serca i szybszy oddech, dlatego warto znać podstawowe techniki oddechowe, które pomogą wyciszyć organizm. Warto nauczyć dzieci np. oddychania brzusznego, które polega, na wykonaniu wdechu przez nos licząc do czterech i wydech przez usta licząc do sześciu. Innym sposobem jest technika „dmuchania świeczki”, czyli dziecko wyobraża sobie, że delikatnie zdmuchuje płomień świeczki.
- Stopniowe oswajanie lęku
Nie da się całe życie unikać lęku, dlatego należy go oswajać. Pomóż dziecku stawiać małe kroki, ale pamiętaj, aby nie zmuszać dziecka do konfrontacji z lękiem na siłę, takie zachowanie może tylko wzmocnić lęk.
- Technika ‘pudełko troski’
Technika ‘pudełka troski’ polega na tym, że dziecko zapisuje na kartkach swoje lęki i wrzuca je do pudełka. W ten sposób dziecko ‘zamyka’ swoje lęki w pudełku, dając mu poczucie kontroli nad swoimi obawami. Jest to również dobry sposób, aby później wspólnie czytać i omawiać problemy zapisane na kartkach i znaleźć sposoby radzenia sobie z problemem.
- Modelowanie pozytywnych postaw
Dzieci uczą się przez obserwację, dlatego, jeśli pokażesz, że sam umiesz radzić sobie z lękiem, to dziecko weźmie przykład z Ciebie. Warto doceniać wysiłek dziecka oraz doceniać pozytywne aspekty każdej sytuacji.
Kiedy szukać profesjonalnej pomocy?
Nie należy bagatelizować problemów dziecka, a im szybciej zareagujemy, tym lepiej wpłynie to na jego rozwój. Jednak jeśli nie jesteśmy w stanie samodzielnie pomóc dziecku, warto skonsultować się ze specjalistą. Pomoc będzie szczególnie wskazana, gdy zauważmy, że lęk utrudnia codzienne funkcjonowanie, jest intensywny i długotrwały, powoduje silny stres lub ataki paniki, bądź dziecko unika sytuacji społecznych. W takich przypadkach warto skonsultować się z naszymi psychologami dziecięcymi lub psychiatrą, aby uzyskać potrzebne wsparcie.