Jedną z najcenniejszych relacji w życiu jest przyjaźń. Powinna być źródłem szczęścia, dzięki wzajemnemu wsparciu i zaufaniu. Ale co jeśli zamiast wsparcia otrzymujemy krytykę bądź nieustanne poczucie winy? Niestety niewiele osób zwraca uwagę na toksyczne przyjaźnie, tkwiąc w nich. Czy wiesz jak rozpoznać toksyczną przyjaźń i jak chronić swoje zdrowie psychiczne przed takimi relacjami?
Czym jest toksyczna przyjaźń?
Słowo ‘toksyczny’ w znaczeniu relacji międzyludzkich oznacza osobę wywierającą negatywny, destrukcyjny wpływ na czyjąś psychikę. W niektórych relacjach jedna ze stron lub obie strony świadomie bądź nieświadomie działają destrukcyjnie, raniąc i niszcząc w ten sposób drugą osobę. Toksyczna przyjaźń jest relacją, która zamiast przynosić wsparcie i wzajemne zrozumienie, wywołuje negatywne emocje oraz stres.
Toksyczna przyjaźń nie zawsze wynika ze złych intencji, lecz z nieuświadomionych problemów emocjonalnych drugiej osoby. Toksyczne zachowanie nie zawsze oznacza celowe skrzywdzenie, ale może objawiać się również przez nieświadome powielanie zachowań przyjętych za normalne wynikające z wychowania.
5 oznak toksycznej przyjaźni
- Częsta krytyka — toksyczny przyjaciel regularnie krytykuje Twoje decyzje, wygląd, osiągnięcia czy sposób życia. Nawet jeśli czasem próbuje ukryć swoje prawdziwe odczucia, to jego komentarze często pozostawiają niesmak, poczucie gorszości lub byciem niewystarczająco dobrym.
- Radość z Twoich porażek — osoba toksyczna bardziej cieszy się z Twoich porażek niż z sukcesów. Może wydawać mu się, że ukrywa radość, ale jego gesty, słowa i komentarze pokazują, że ma satysfakcję z Twoich niepowodzeń. Osoba toksyczna traktuje ten moment, jako okazję, aby pokazać swoją wyższość, postawić siebie w lepszym świetle oraz dowartościować się w myśl ‘mnie się układa a jemu/jej nie’.
- Nie szanuje Twojej opinii — Twoje zdanie nie ma dla niego znaczenia, przerywa trakcie rozmowy, ignoruje Twoje słowa, a nawet wyśmiewa. W takiej relacji czujesz, że Twoje potrzeby nie są istotne, a to prowadzi do poczucia niesprawiedliwości.
- Zazdrość i rywalizacja – jeśli w przyjaźni nie wstępuje wsparcie, tylko rywalizacja to należy zastanowić się nad intencjami drugiej osoby. Toksyczny przyjaciel rywalizując, chce przebić Twoje sukcesy, krytykuje Twoje osiągnięcia, sugerując, że to nic wielkiego lub próbuje umniejszyć Twoje zasługi, tak aby samemu poczuć się lepiej. Zazdrość w osobie toksycznej może dotyczyć wielu sytuacji np. awans w pracy, relacja partnerska itp. Osoby dorosłe mogą zachowywać się wówczas, jak dzieci np. żartować z tej osoby, wytykać małe rzeczy.
- Przekonanie, że ‘on zawsze ma gorzej’ – toksyczny przyjaciel nie daje przestrzeni na wyrażenie Twoich emocji ani szansy na rozmowę o problemach. Twoje problemy lekceważy i ‘przebija’ je swoimi lub zmienia temat. Nie ma znaczenia dla niego powaga sytuacji, osoba toksyczna koncentruje uwagę na osobie, twierdząc, że jego sytuacja jest trudniejsza.
Jak zakończyć toksyczną przyjaźń?
Relacje z toksyczną osobą są wyzwaniem, lecz zakończenie takiej przyjaźni również nie jest proste, niezależnie od stopnia trudności tej relacji. Jeśli oferowana pomoc nie zadziałała, najlepszym rozwiązaniem jest szczera rozmowa. Nie należy obawiać się zakończenia niezdrowej relacji, ponieważ życie z toksyczną osobą mogą odbić się na naszym zdrowiu psychicznym. Warto jest chronić się przed negatywnym wpływem i intencjami toksycznych osób, dlatego należy zakończyć tą relację w zgodzie ze swoimi przekonaniami. Co pomoże zakończyć toksyczną przyjaźń?
- Zidentyfikuj wszystkie szkodliwe zachowania
- Wyznacz granice
- Przeprowadź szczerą rozmowę
- Przygotuj się na emocje
- Stopniowo ogranicz kontakt
- Znajdź wsparcie
- Skup się na sobie
Jak unikać toksycznych przyjaźni w przyszłości?
Rezygnując z toksycznej relacji czujemy strach przed tym, że każda znajomość może skończyć się w ten sam sposób. Aby uniknąć toksycznych relacji w przyszłości trzeba określić swoje granice oraz większą uwagę zwrócić na czyny i słowa. Zamiast spieszyć się z nawiązaniem głębokiej relacji pozwól sobie na poznanie drugiej osoby, zaobserwuj jak zachowuje się przy Tobie a jak przy większej grupie znajomych. Zaufaj swojej intuicji oraz staraj się otaczać ludźmi, którzy są życzliwi, wspierający i szczerzy – to oni budują zdrowe przyjaźnie, które wnoszą wartość do Twojego życia.
Toksyczna przyjaźń popularniejsza wśród kobiet?
Nie można jednak zerojedynkowo stwierdzić, że toksyczna przyjaźń jest popularniejsza wśród kobiet. Wiele zależy od kontekstu i indywidualnych doświadczeń. Niezdrowe relacje mogą być częściej zauważalne wśród kobiet ze względu na ich większą emocjonalność. Częstsze rozmowy o uczuciach, analizowanie zachowań w pewnym stopniu mogą przynieść więcej negatywnych relacji. Z kolei mężczyźni budują przyjaźń opierając ją o wspólne hobby czy pracę, dlatego może się to wydawać mniej szkodliwym zachowaniem.
Jednak należy podkreślić, że toksyczność w relacji nie zależy od płci, tylko od charakterów, dynamiki relacji oraz wzajemnych oczekiwań .Może być więc bardziej kwestią różnic w stylach budowania przyjaźni niż „popularności” w jednej grupie.