Integracja sensoryczna (SI)
Czym jest integracja sensoryczne, kiedy udać się do specjalisty?
Integracja sensoryczna jest procesem wykorzystywania informacji zmysłowych do codziennego funkcjonowania – w domu, szkole, pracy. Od tego w jaki sposób poszczególne układy zmysłowe w ciele człowieka odbierają i interpretują bodźce do nich docierające,
w dużej mierze zależy jak dana osoba radzi sobie z codziennymi wyzwaniami. Przebieg tych procesów ma bezpośredni wpływ na edukację i zachowanie u dzieci. Trudności w uczeniu się oraz zachowaniu mogą świadczyć o występowaniu zaburzeń w zakresie integracji sensorycznej. Najczęstsze objawy takich trudności to: kłopoty z koncentracją uwagi, drażliwość, nadmierna ruchliwość bądź unikanie aktywności ruchowych, kłopoty
z zasypianiem, wąski repertuar żywieniowy, szybka męczliwość, trudność w nabywaniu nowych umiejętności (np. jazda na rowerze, wiązanie sznurowadeł), niezgrabność ruchowa (kłopot z bieganiem, potykanie się, przewracanie), niechęć do zabaw w grupie rówieśniczej, unikanie dotykania niektórych faktur, nietolerowanie pewnych ubrań, trudności podczas czynności pielęgnacyjnych (np. obcinania paznokci, mycia i czesania włosów), kłopoty
z rozumieniem dłuższych wypowiedzi, trudności manualne i wiele innych. Objawem występowania zaburzeń z zakresu SI może być również pojawienie się pewnych nietypowych zachowań takich jak na przykład uderzanie się w różne części ciała (np. głowę), częste upadanie lub zderzanie się, które nie powodują dolegliwości bólowych, zeskakiwanie
z wyższych powierzchni na dół, kręcenie się wokół własnej osi, przyjmowanie pozycji głową do dołu, nadmierne brudzenie się.
Podane powyżej przykłady są tymi, które występują najczęściej w przypadku zaburzeń
integracji sensorycznej. Nie oznacza to jednak, że zaobserwowanie u dziecka jednego lub kilku z nich potwierdza występowanie tych zaburzeń. Do tego celu niezbędne jest wykonanie pełnej diagnozy rozwoju procesów integracji sensorycznej u danego dziecka.
Zaobserwowanie niepokojących objawów powinno skłonić rodzica do sprawdzenia jakie jest podłoże trudności i wykonania diagnozy integracji sensorycznej.
Jeśli dziecko dobrze radzi sobie z wymaganiami otoczenia, czerpie radość z zabawy
i nauki, a jego reakcje są skuteczne i satysfakcjonujące, to prawdopodobnie zdolności mózgu do integracji sensorycznej są na odpowiednim poziomie i rozwijają się prawidłowo. W takim przypadku nie ma potrzeby diagnozowania zaburzeń w kierunku SI u takiego dziecka.
Diagnoza SI – jak przebiega, kto ją wykonuje?
Przed rozpoczęciem terapii niezbędne jest wykonanie oceny rozwoju procesów integracji sensorycznej, czyli tzw. diagnozy SI. Najczęściej odbywa się ona w ciągu trzech spotkań diagnostycznych. Na każde spotkanie należy zarezerwować 50-60 minut. Podczas pierwszego spotkania terapeuta zwykle przeprowadza szczegółowy wywiad z rodzicem dziecka, dotyczący zauważonych trudności, przebiegu ciąży i porodu, przebytych chorób, rozwoju ruchowego oraz mowy we wczesnym dzieciństwie, reakcji na różne bodźce sensoryczne, preferencji żywieniowych oraz różnych aktywności z życia codziennego dziecka. Rodzic poproszony jest także o wypełnienie kwestionariusza odpowiednio dobranego do wieku dziecka oraz rodzaju trudności, jakie sygnalizuje. Następnie wykonywana jest Obserwacja Kliniczna oraz swobodnych zachowań dziecka. Obserwacja Kliniczna to zestaw prób, o wykonanie których poproszone jest dziecko, terapeuta zaś dokonuje oceny umiejętności ich wykonania. Podczas kolejnego spotkania diagnostycznego wykonywane są Testy Południowokalifornijskie. Wyniki, jakie uzyska dziecko
w poszczególnych testach są porównywane z normami przewidzianymi na określony wiek. Testy wystandaryzowane są od 4 roku życia. Nie oznacza to jednak, że diagnoza SI może być wykonana u dzieci tylko od tego wieku. W przypadku dzieci poniżej 4 roku życia nie wykonuje się Testów, bądź w razie potrzeby wykonuje się je w formie zmodyfikowanej jako obserwację. Podstawę diagnozy w przypadku dzieci, które nie ukończyły 4 roku życia stanowi wywiad z rodzicem, Kwestionariusz Sensomotoryczny, wnioski z przeprowadzonej Obserwacji Klinicznej oraz z obserwacji swobodnych zachowań dziecka. Pomocne
w opracowaniu diagnozy są również dodatkowe dokumenty, takie jak informacja nauczyciela
o funkcjonowaniu dziecka w przedszkolu/szkole lub opinia specjalisty, jeśli do takiego dziecko uczęszcza (np. logopeda, psycholog, fizjoterapeuta).
Oba spotkania diagnostyczne są przeprowadzone w formie zabawowej. Polecenia, które wydaje terapeuta są dostosowane do wieku i możliwości dziecka tak, aby było ono w stanie je wykonać. Próby diagnostyczne są odpowiednio modyfikowane i powtarzane w różnych aktywnościach, aby ocena umiejętności dziecka była rzetelna. Jeśli dziecko tego potrzebuje, podczas diagnozy SI w sali może być obecny rodzic.
Na ostatnie spotkanie diagnostyczne zwykle zapraszany jest sam rodzic, bez dziecka. Jeśli jest taka możliwość zaleca się, aby podczas przekazania diagnozy obecni byli obydwoje
z rodziców. Terapeuta przekazuje pisemną formę diagnozy oraz omawia jej wyniki. Stwierdza występowanie zaburzeń z zakresu przetwarzania sensorycznego lub ich brak. Jeśli takie zaburzenia występują, określane jest również ich podłoże i rodzaj. Zwykle w takim przypadku zaleca się udział dziecka w terapii SI. Na podstawie wniosków postawionych w diagnozie, konstruowane są zalecenia do pracy zarówno podczas zajęć SI, jak również do realizacji
w warunkach domowych. Zdarza się, że terapeuta zaleci dodatkowe badania lub konsultacje specjalistyczne, jeśli zauważy niepokojące objawy. Rodzic otrzymuje dokument w formie pisemnej.
Występowanie zaburzeń integracji sensorycznej nie stanowi podstawy do uzyskania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ani orzeczenia o niepełnosprawności.
Diagnozę SI przeprowadza certyfikowany terapeuta posiadający kwalifikacje do diagnozowania, planowania i prowadzenia terapii integracji sensorycznej.
Kto może skorzystać z diagnozy SI?
Na diagnozę procesów integracji sensorycznej można zgłosić dziecko w różnym wieku. Najczęściej zgłaszane są dzieci w wieku przedszkolnym lub młodsze. Im wcześniej zostanie postawiona odpowiednia diagnoza i w razie potrzeby wdrożone odpowiednie oddziaływania, tym szybciej i łatwiej będzie można osiągnąć oczekiwane rezultaty.
W przypadku młodszych dzieci niekiedy wystarczy zastosować ćwiczenia wspomagające rozwój pewnych procesów, aby uzyskać efekty. Gdy terapię rozpoczyna się u starszych dzieci – w wieku szkolnym, niekiedy konieczne jest wypracowanie mechanizmów kompensacyjnych, a więc takich które zastąpią już wykształcone i funkcjonujące nieprawidłowo.
Ocena przebiegu procesów integracji sensorycznej może być przeprowadzona u dzieci już od wczesnego dzieciństwa. Ważne jest, aby diagnozę dzieci poniżej 3 roku życia przeprowadzał terapeuta posiadający doświadczenie w pracy z małymi dziećmi.
Diagnozę SI przeprowadza się zarówno u dzieci w normie rozwojowej (a więc takich, które nie posiadają niepełnosprawności ani innych zaburzeń współwystępujących), jak również
w przypadku dzieci posiadających dodatkowe zaburzenia rozwoju (m.in. ze spektrum autyzmu, z Zespołem Downa i innymi zaburzeniami genetycznymi, dysleksją, nadpobudliwością psychoruchową, specyficznymi trudnościami w uczeniu się, afazją, zaburzeniami przetwarzania słuchowego) lub z niepełnosprawnością (m.in. ruchową, intelektualną, z wadami wzroku, słuchu lub sprzężoną).
Anna Banasiewicz – pedagog specjalny, terapeuta SI
MENU
Terapeuci MentalPath to zespół specjalistów zaangażowany w dzielenie się wiedzą i doświadczeniem, których potrzebujesz, żeby poradzić sobie z nurtującymi cię problemami.
Skontaktuj się już dziś i wybierz odpowiedniego specjalistę.
↓
Nasi specjaliści
Anna Ostrowska
psycholog,
psychoterapeuta
Agata Nowakowska-Pawełek
psycholog,
psychoterapeuta
dr n. med. Aleksandra Krasowska
lekarz specjalista psychiatra
seksuolog
Agnieszka Gola
psycholog dziecięcy, terapeuta dziecięcy, terapeuta SI
Magda Kozłowska
psycholog, trener biznesu, specjalista terapii traumy i interwencji kryzysowej
Ewa Jaguszewska
psychoterapeuta, pedagog specjalny
Marzena Przybylska-Dzieciątkowska
psychoterapeuta, psychotraumatolog
Agnieszka Smetana
psychoterapeuta, psycholog
Magdalena Rudzińska
psycholog, psychoterapeuta
Madalena Tryk-Korycka
psycholog, psychoterapeuta
Jolanta Kowalczyk
psycholog, pedagog specjalny, specjalista wczesnej interwencji
Małgorzata Brach
psycholog, pedagog
Dorota Archicińska-Powalska
Neurologopeda, trener oddechu, instruktor jogi
Weronika Dzierżawa – Nalewajska
psychoterapeuta, psycholog dziecięcy
Zuzanna Jentkiewicz
psycholog, psychoterapeuta
Klaudia Owczarczyk
Psycholog dziecięcy, psychoterapeuta rodzinny
Agata Rymarczuk
Psycholog dziecięcy, psychoterapeuta rodzinny
Anna Banasiewicz
Pedagog specjalny, surdopedagog, terapeutka integracji sensorycznej
Kamil Mosur
Oligofrenopedagog, terapeuta integracji sensorycznej
Magdalena Trojanowska
Psycholog dziecięcy, terapeuta dziecięcy
Anna Bukała
Oligofrenopedagog, terapeuta integracji sensorycznej, terapeuta ręki
Aneta Chojecka
Psycholog dziecięcy, terapeuta dziecięcy
Katarzyna Bartkiewicz
Fizjoterapeutka, Terapeutka Integracji Sensorycznej
Joanna Puchała
lekarz specjalista psychiatra dzieci i młodzieży
Anna Sadomska
pedagog, terapeuta SI