Zaburzenia osobowości
Czym jest osobowość?
Osobowość kształtuje się przez okres dzieciństwa i nastoletniości. To względna stała rożnych cech psychicznych, jak myślenie i odczuwanie, wpływających na działanie i zachowanie. Jednym zdaniem, osobowość jest unikalnością i niepowtarzalnością danego człowieka, która mieści się w ogólnie przyjętej normie lub nie. Jeżeli ten unikalny zbiór cech znacząco odbiega od przyjętej normy, wówczas mówimy o zaburzeniu osobowości.
Czym jest zaburzenie osobowości?
Nieprawidłowo ukształtowana struktura osobowości charakteryzuje się brakiem elastyczności potrzebnej do dostosowywania się do sytuacji i relacji międzyludzkich. Na skutek tego usztywnienia, osoby z nieprawidłową osobowością cierpią z powodu problemów interpersonalnych, które przekładają się na jakość życia osobistego, społecznego i zawodowego.
Najczęściej rozpoznawanym typem zaburzenia osobowości jest BPD, czyli osobowość z pogranicza (borderline).
Borderline: przyczyny
Koncepcji na temat przyczyn borderline jest wiele. Najczęściej osobowość borderline spotykana jest u osób, które we wczesnych latach swojego życia były narażone na niekorzystne czynniki środowiskowe, np.:
- przemoc w rodzinie
- stały krytycyzm rodziców
- częste kłótnie pomiędzy członkami rodziny
- doświadczenie silnej traumy (np. wskutek gwałtu)
Omawiając przyczyny borderline, nie można pominąć znaczenia relacji z rodzicami. Często wystąpienie problemu poprzedzone jest wielokrotnymi rozłąkami z bliskimi osobami, przemocą fizyczną, co ostatecznie skutkować może nieprawidłowym rozwojem więzi z najbliższymi członkami rodziny.
Efektem takich doświadczeń bywają trudności z mentalizacją – zdolnością do rozumienia psychiki innych ludzi. Pacjenci z borderline zazwyczaj nie są w stanie w pełni rozumieć swoich zachowań oraz zachowań i intencji innych ludzi – co prowadzi do wielu problemów, jak niemożność budowania bliskich relacji.
Pewien wpływ na występowanie osobowości chwiejnej emocjonalnie (borderline), mogą mieć również czynniki biologiczne. Zwolennicy tych teorii argumentują ich słuszność tym, iż u części pacjentów z borderline poprawę przynosi wykorzystanie leków psychotropowych, np. środków przeciwdepresyjnych – sugerowałoby to więc, że pewien związek z zaburzeniami osobowości mogą mieć nieprawidłowe poziomy neuroprzekaźników w ośrodkowym układzie nerwowym.
Borderline: objawy
Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest znaczna chwiejność emocjonalna, biorąca się z wrażliwości osób z osobowością borderline na odrzucenie – łatwo je urazić, a niewinne uwagi mogą uznawać za straszne obelgi. Jednocześnie pacjenci z tym zaburzeniem osobowości – z obawy właśnie przed porzuceniem – sami mogą odrzucać inne osoby tylko po to, aby przestać obawiać się, że to oni zostaną odepchnięci.
Osoba z osobowością borderline bardzo intensywnie przeżywa emocje, szczególnie złość, gniew czy wściekłość. Ma tendencję do wchodzenia w intensywne, krótkotrwałe związki, które ostatecznie sprzyjają pojawianiu się silnych kryzysów emocjonalnych.
Kolejną charakterystyczną cechą borderline jest brak tolerancji lęku. Pacjenci nie są w stanie sobie z nim poradzić – ich zdolności adaptacyjne w tym przypadku są znacząco ograniczone, przez co różne nieoczekiwane wydarzenia mogą dezorganizować ich funkcjonowanie i czynić ich niezdolnymi do dalszego działania.
Osoba z borderline może podejmować się różnych działań mających na celu zmniejszenie odczuwanego niepokoju – nierzadkie jest w tym przypadku nadużywanie substancji psychoaktywnych, zachowania impulsywne (szybka jazda samochodem, przypadkowe kontakty seksualne), czy nawet i zachowania autodestrukcyjne (np. samookaleczenia), próby samobójcze.
Borderline: konsekwencje
Pacjentom ciężko jest ułożyć sobie życie osobiste – często wiążą się oni z ludźmi, z którymi związek skazany jest na porażkę. Osoba z tym zaburzeniem trzyma ludzi na dystans, nie pozwala się im zbliżyć, ale i nie dopuszcza możliwości do ich zbytniego oddalenia się od niej.
Z osobowością chwiejną emocjonalnie związane jest również reagowanie gniewem na rozmaite trudne, życiowe sytuacje – pacjent z tym problemem nierzadko doprowadza do kłótni i awantur.
Borderline prowadzi do trudności nie tylko w życiu osobistym. Osoby nim dotknięte doświadczają problemów również i w życiu zawodowym – ze względu na niską samoocenę mogą pracować na stanowiskach poniżej ich kwalifikacji, poza tym dość często mogą one, z różnych powodów, odczuwać konieczność zmiany środowiska zawodowego i podejmować się całkowicie nowych, niekoniecznie satysfakcjonujących wyzwań.
Borderline: diagnostyka
Pacjent, który przejawia cechy borderline, powinien udać się do psychologa, psychoterapeuty czy psychiatry.
W MentalPath w diagnostyce tego schorzenia przeprowadzamy specjalistyczne testy do oceny osobowości, takie jak np. SCID-5 lub MMPI. Nasi psychologowie we współpracy z psychiatrami opiekują się kompleksowo pacjentami borderline.
Borderline: leczenie
W leczeniu borderline podstawowe znaczenie odgrywa jedna metoda: jest nią psychoterapia. Związanych z nią jest w tym przypadku jednak wiele różnych trudności – przede wszystkim pacjenci z borderline rzadko sami z siebie decydują się na jej podjęcie, ponieważ przyczyn swoich ciągłych trudności doszukują się raczej w zachowaniach innych, a nie we własnych.
Osobowość chwiejna emocjonalnie stanowi wyzwanie dla niejednego terapeuty – pacjenci z tym zaburzeniem osobowości mogą wywoływać w nich bardzo skrajne emocje, począwszy od współczucia i chęci niesienia pomocy wręcz za wszelką cenę, aż po całkowitą niechęć do prowadzenia terapii. Dlatego terapią osób z osobowością borderline powinni zajmować się doświadczeni specjaliści.
Skąd mam wiedzieć, że moje problemy mogą oznaczać osobowość borderline?
Jeżeli masz trudności w funkcjonowaniu w życiu codziennym, nie panujesz nad swoimi emocjami, nie rozumiesz, dlaczego nie jesteś w stanie stworzyć długotrwałego szczęśliwego związku, skontaktuj się z nami. W MentalPath doświadczeni psychologowie pomogą ustalić przyczynę twoich problemów. Właściwa diagnostyka jest kluczem do podjęcia skutecznego leczenia.
Terapeuci MentalPath to zespół specjalistów zaangażowany w dzielenie się wiedzą i doświadczeniem, których potrzebujesz, żeby poradzić sobie z nurtującymi cię problemami.
Skontaktuj się już dziś i wybierz odpowiedniego specjalistę.
↓
Nasi specjaliści
Anna Ostrowska
psycholog,
psychoterapeuta
Agata Nowakowska-Pawełek
psycholog,
psychoterapeuta
dr n. med. Aleksandra Krasowska
lekarz specjalista psychiatra
seksuolog
Agnieszka Gola
psycholog dziecięcy, terapeuta dziecięcy, terapeuta SI
Magda Kozłowska
psycholog, trener biznesu, specjalista terapii traumy i interwencji kryzysowej
Ewa Jaguszewska
psychoterapeuta, pedagog specjalny
Marzena Przybylska-Dzieciątkowska
psychoterapeuta, psychotraumatolog
Agnieszka Smetana
psychoterapeuta, psycholog
Magdalena Rudzińska
psycholog, psychoterapeuta
Madalena Tryk-Korycka
psycholog, psychoterapeuta
Jolanta Kowalczyk
psycholog, pedagog specjalny, specjalista wczesnej interwencji
Małgorzata Brach
psycholog, pedagog
Dorota Archicińska-Powalska
Neurologopeda, trener oddechu, instruktor jogi
Weronika Dzierżawa – Nalewajska
psychoterapeuta, psycholog dziecięcy
Zuzanna Jentkiewicz
psycholog, psychoterapeuta
Klaudia Owczarczyk
Psycholog dziecięcy, psychoterapeuta rodzinny
Agata Rymarczuk
Psycholog dziecięcy, psychoterapeuta rodzinny
Anna Banasiewicz
Pedagog specjalny, surdopedagog, terapeutka integracji sensorycznej
Kamil Mosur
Oligofrenopedagog, terapeuta integracji sensorycznej
Magdalena Trojanowska
Psycholog dziecięcy, terapeuta dziecięcy
Anna Bukała
Oligofrenopedagog, terapeuta integracji sensorycznej, terapeuta ręki
Aneta Chojecka
Psycholog dziecięcy, terapeuta dziecięcy
Katarzyna Bartkiewicz
Fizjoterapeutka, Terapeutka Integracji Sensorycznej
Joanna Puchała
lekarz specjalista psychiatra dzieci i młodzieży
Anna Sadomska
pedagog, terapeuta SI