Terapia par – na czym polega, jakie są metody (EFT, Gottman, CBT) i kiedy warto z niej skorzystać?

Terapia par to coś więcej niż rozmowa o problemach. To forma psychoterapii, która może na nowo połączyć partnerów, odbudować zaufanie, a nawet uratować związek. W tym artykule poznasz trzy najlepiej przebadane i najczęściej stosowane metody terapii dla par: EFT, metodę Gottmana i CBT. Dowiesz się, czym się różnią, kiedy są najskuteczniejsze i jak wygląda praca z terapeutą par.

Czym jest terapia par i kiedy warto z niej skorzystać?

Terapia par to forma psychoterapii skoncentrowana na relacji między partnerami. Wspiera pary w rozwiązywaniu konfliktów, poprawie komunikacji, odbudowie więzi emocjonalnej i wspólnym radzeniu sobie z kryzysami. Nie musisz być “na granicy rozwodu”, by skorzystać z terapii. W praktyce najwięcej korzyści przynosi parom, które czują się od siebie oddalone, często się kłócą lub nie potrafią się porozumieć.

Terapia par może pomóc, gdy:

• powtarzają się te same kłótnie,
• w relacji jest dużo ciszy i dystansu,
• pojawia się temat zdrady, utraty zaufania,
• chcecie lepiej wyrażać swoje potrzeby i emocje,
• chcecie odbudować bliskość i intymność.

Na czym polega terapia EFT (Emotionally Focused Therapy)?

EFT, czyli Terapia Skoncentrowana na Emocjach, to jedna z najlepiej przebadanych form terapii par. Została stworzona przez dr Sue Johnson i opiera się na teorii przywiązania – tej samej, która tłumaczy, jak dzieci tworzą więzi z rodzicami. W EFT chodzi o to, by zidentyfikować bolesne wzorce reakcji i emocji (np. wycofanie, krytykowanie), a następnie zastąpić je nowym sposobem wyrażania potrzeb emocjonalnych.

 EFT szczególnie pomaga parom:

• zmagającym się z poczuciem emocjonalnej pustki,
• po zdradzie, traumie, braku zaufania,
• które mają trudność w otwartym wyrażaniu uczuć.

Sesje EFT są mniej strukturalne, bardzo skupione na przeżywaniu emocji „tu i teraz” – terapeuta pomaga „rozebrać emocje na czynniki pierwsze”, co często prowadzi do przełomów w zrozumieniu siebie nawzajem.

Czym wyróżnia się metoda Gottmana?

Metoda Gottmana została opracowana przez duet naukowców – Johna i Julie Gottmanów. Bazuje na 40 latach badań nad funkcjonowaniem związków. W centrum znajduje się tzw. Dom Zdrowego Związku, który zawiera siedem kluczowych filarów udanej relacji (np. mapy miłości, czułość, tworzenie wspólnego sensu). Gottmanowie zidentyfikowali też tzw. Czterech Jeźdźców Apokalipsy – zachowania prowadzące do rozpadu relacji: krytykę, pogardę, defensywność i wycofanie.

Dla kogo?

• Dla par, które potrzebują konkretnych narzędzi i struktury.
• Dla tych, którzy mają problemy z komunikacją, zarządzaniem konfliktem.
• Dla par po zdradzie (metoda skuteczna w odbudowie zaufania).

Gottman skupia się na praktycznych ćwiczeniach i edukacji relacyjnej. Terapeuta pracuje bardziej jak trener – daje zadania i uczy, jak mówić, by być usłyszanym.

Jak działa terapia poznawczo-behawioralna (CBT) dla par?

CBT to podejście skoncentrowane na myślach i zachowaniach – zakłada, że problemy w relacji wynikają z błędnych przekonań, destrukcyjnych schematów i braku konstruktywnej komunikacji.

Główne elementy:

• restrukturyzacja poznawcza – zmiana negatywnych myśli o partnerze,
• trening umiejętności – aktywne słuchanie, asertywność, negocjacje,
• zadania domowe – pary ćwiczą między sesjami to, czego się uczą.

CBT sprawdza się:

• gdy para zmaga się z konkretnym problemem (np. podział obowiązków, decyzje finansowe),
• przy współwystępujących zaburzeniach psychicznych (np. depresja, PTSD),
• gdy para potrzebuje szybkiej, strukturalnej interwencji.

To podejście często stosowane jest w tzw. CBCT – terapii poznawczo-behawioralnej skoncentrowanej na relacji.

Rodzaje terapii par – porównanie EFT, Gottman, CBT

Podejście	Główne założenie	Najlepsze zastosowanie	Styl terapeuty
EFT	Emocje i przywiązanie	Dysfunkcje emocjonalne, zdrada, trauma	mniej dyrektywny, empatyczny
Gottman	Komunikacja i struktura relacji	Konflikty, zdrada, budowanie przyjaźni	coachingowy, edukacyjny
CBT	Myśli i zachowania	Konkretne problemy, lęki, depresja	dyrektywny, zadaniowy

Kiedy EFT, kiedy Gottman, a kiedy CBT?

EFT będzie najlepszym wyborem, jeśli:

• czujesz się emocjonalnie odłączona/-y od partnera,
• jest między wami dużo bólu i niezrozumienia,
• przeżyliście zdradę lub traumę.

Metoda Gottmana zadziała, jeśli:

• chcecie lepiej się komunikować,
• potrzebujecie struktury i narzędzi do pracy,
• szukacie „mapy drogowej” do odbudowy relacji.

CBT sprawdzi się, gdy:

• problemy mają jasno określony charakter,
• któreś z was zmaga się z depresją lub lękiem,
• zależy wam na krótkoterminowej, intensywnej pracy.

Terapia par w praktyce – jak wyglądają sesje?

Typowa sesja trwa 60-90 minut. Na początku terapeuta poznaje historię związku, styl komunikacji i problemy, z jakimi się zmagacie.

W EFT dominują emocje – terapeuta pomaga „zejść głębiej” i zobaczyć, co naprawdę kryje się za reakcjami partnera.

W metodzie Gottmana będziecie pracować z ćwiczeniami, kartami pracy, analizować „style kłótni”.

W CBT dostaniecie konkretne zadania i narzędzia, które pomagają zmieniać nawyki.

Sesje często kończą się „pracą domową” – to, co wypracujecie na terapii, testujecie później w codzienności.

Jak wybrać skutecznego terapeutę par?

Wybór terapeuty par to jeden z najważniejszych kroków na drodze do zmiany – może zdecydować o tym, czy poczujecie się bezpiecznie, zrozumiani i gotowi do pracy nad relacją. Dlatego warto poświęcić chwilę, by sprawdzić, czy dana osoba naprawdę pasuje do Waszych potrzeb.

Na co zwrócić uwagę?

Specjalizacja i podejście terapeutyczne – nie każdy psychoterapeuta pracuje z parami – warto upewnić się, że osoba, do której się wybierasz, ma konkretne doświadczenie w terapii par. Dobrze, jeśli pracuje w jednym z przebadanych podejść, takich jak EFT, metoda Gottmana czy CBT. Nie chodzi tylko o “miłe pogadanki”, ale o przemyślany, skuteczny proces oparty na dowodach naukowych.

Neutralność i uważność wobec obu stron – dobry terapeuta par nie staje po stronie jednego z partnerów – jego zadaniem jest stworzenie bezpiecznej przestrzeni, w której oboje możecie mówić o swoich potrzebach, lękach i oczekiwaniach. Uważnie słucha, zadaje pytania, pomaga odkrywać wzorce i budować zrozumienie, a nie szuka winnych.

Styl pracy i osobowość terapeuty – terapia to relacja – dlatego dobrze, jeśli terapeuta Wam pasuje. Czy potrafi Was zatrzymać, gdy napięcie rośnie? Czy daje Wam przestrzeń do wyrażania emocji? Czy jest empatyczny, a jednocześnie konkretny i prowadzący? Te cechy są szczególnie ważne w pracy z parami, bo emocje potrafią się szybko rozkręcić.

Elastyczność i dostosowanie metody do pary – skuteczny terapeuta par nie działa „taśmowo”. Potrafi dobrać techniki i tempo pracy do Waszego stylu relacji, poziomu zaangażowania i aktualnych możliwości. Inaczej będzie pracować z parą, która się ledwo toleruje, a inaczej z tą, która przeżyła zdradę, ale nadal się kocha.

Jakie są cele terapii par i co możesz z niej wynieść?

Główne cele terapii par:

• poprawa komunikacji,
• odbudowa bliskości i zaufania,
• lepsze rozumienie swoich potrzeb i emocji,
• rozwój empatii i współodczuwania,
• nauczenie się rozwiązywania konfliktów.

Dzięki terapii wiele par odzyskuje radość z bycia razem. Nawet jeśli nie zawsze prowadzi do „happy endu”, to często staje się początkiem nowej jakości – w relacji lub indywidualnym życiu.