W naszym dynamicznym świecie pełnym rozpraszaczy i ciągłych zmian, trudno jest czasem skupić uwagę i pozostać zorganizowanym. Jednak dla niektórych dorosłych te wyzwania są codziennością, mogąc być sygnałem Zaburzenia Deficytu Uwagi i Hiperaktywności, znanego szerzej jako ADHD. Często mylnie postrzegane jako problem dotykający wyłącznie dzieci, ADHD jest zaburzeniem, które również dotyka dorosłych, wpływając na ich życie zawodowe, emocjonalne i społeczne. W tym artykule przyjrzymy się, jak objawia się ADHD u dorosłych, jakie są różnice w stosunku do ADHD u dzieci, jak przebiega proces diagnozy oraz jakie są dostępne metody leczenia, aby pomóc osobom z ADHD lepiej radzić sobie w życiu codziennym.
Objawy ADHD u dorosłych
Objawy ADHD u dorosłych mogą być różnorodne i często są trudniejsze do zaobserwowania niż u dzieci. Do objawów ADHD zaliczamy:
- trudności z koncentracją i utrzymaniem uwagi – osoby z ADHD mogą mieć problem z koncentracją na jednym zadaniu, łatwo się rozpraszają i często mogą mieć trudności z wykonywaniem zadań wymagających długotrwałego skupienia,
- hiperaktywność u dorosłych z ADHD może nie być tak wyraźna jak u dzieci, jednak może się ona objawiać niepokojem, ciągłym poruszaniem się lub niemożnością pozostania w bezruchu,
- impulsywność – podejmowanie pochopnych decyzji, trudności z opanowaniem emocji lub działanie bez zastanowienia,
- trudności w zarządzaniu czasem, planowaniu i organizacji zadań,
- tendencja do spóźniania się lub zapominania o ważnych terminach,
- zmiany nastroju oraz trudności w regulacji emocjonalnej,
- dorosłe osoby z ADHD często mają problemy z samooceną ze względu na wcześniejsze doświadczenia związane z niepowodzeniami czy krytyką,
- trudności w utrzymaniu długotrwałych relacji, zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.
Ważne jest, aby pamiętać, że objawy ADHD mogą się różnić oraz u każdego pacjenta przebiegać nieco inaczej – nie każdy dorosły z ADHD będzie wykazywał wszystkie wymienione objawy. Diagnoza ADHD u dorosłych wymaga dokładnej oceny przez specjalistę.
Czym się różni ADHD u dzieci i dorosłych?
Zarówno u dzieci, jak i dorosłych ADHD charakteryzuje się podobnymi głównymi symptomami, takimi jak problemy z uwagą, hiperaktywność i impulsywność. Jednak sposób, w jaki te objawy się manifestują i wpływają na codzienne życie, może się znacznie różnić w zależności od wieku.
| Aspekt | DZIECI | OSOBY DOROSŁE |
Przejawy symptomów | Objawy ADHD są bardziej widoczne i łatwiejsze do zaobserwowania – szczególnie hiperaktywność. Dzieci mogą być nadmiernie ruchliwe, mieć trudności z pozostaniem na miejscu, często przerywają, mają problem z oczekiwaniem na swoją kolej. | U osób dorosłych objawy często są bardziej subtelne. Hiperaktywność może zostać zastąpiona w dorosłych życiu przez poczucie niepokoju, trudności w zrelaksowaniu się, lub potrzeba bycia ciągle zajętym. Problemy z koncentracją mogą przekładać się na trudności w zarządzaniu czasem i organizacji. |
Zarządzanie emocjami | Trudności w regulacji emocji mogą objawiać się wybuchami złości, frustracją i płaczem. | Może dojść do szybkich zmian nastroju, impulsywnych decyzji, problemów w relacjach międzyludzkich oraz wyzwań związanych z poczuciem własnej wartości. |
Wpływ na codzienne funkcjonowanie | ADHD często wpływa na pogorszenie wyników w nauce, negatywnie wpływa też na relacje z rówieśnikami i zachowanie w domu. | Skutki ADHD mogą być bardziej związane z wyzwaniami w pracy, zarządzaniem finansami, utrzymaniem długotrwałych relacji oraz ogólną organizacją życia. |
Diagnoza i świadomość | ADHD jest częściej diagnozowane w dzieciństwie, gdy nauczyciele lub rodzice zauważają problematyczne zachowania. | Wiele osób dorosłych żyje z nierozpoznanym ADHD, ponieważ nie były one diagnozowane w dzieciństwie, a objawy mogą być trudniejsze do zidentyfikowania. |
Strategie radzenia sobie i leczenie | Skupia się na wsparciu edukacyjnym, terapii behawioralnej i, w niektórych przypadkach, leczeniu farmakologicznym. | Oprócz leczenia farmakologicznego, ważne są strategie zarządzania czasem, organizacji, radzenia sobie ze stresem i terapia psychologiczna. |
W każdym przypadku, zarówno u dzieci, jak i dorosłych, indywidualne podejście do leczenia i wsparcia jest kluczowe, biorąc pod uwagę unikalne potrzeby każdego pacjenta.
Diagnoza ADHD u dorosłych
Diagnoza ADHD u dorosłych jest procesem wieloetapowym i może być bardziej skomplikowana niż u dzieci. Pierwszym krokiem jest konsultacja z lekarzem, psychiatrą. Podczas konsultacji przeprowadzany jest szczegółowy wywiad dotyczący symptomów, historii życia, wyzwań w pracy, relacjach oraz innych aspektów codziennego funkcjonowania. Pytania mogą dotyczyć także objawów występujących w dzieciństwa, takie jak trudności w szkole, problemy z zachowaniem i inne wczesne symptomy. Podczas konsultacji specjalista ma możliwość dokonania zróżnicowania, czy przedstawione objawy mogą dotyczyć ADHD, czy też innych schorzeń, które mogą powodować podobne symptomy, takie jak depresja, lęki, zaburzenia snu, czy inne zaburzenia neurologiczne i psychiatryczne. Podczas diagnozy ADHD wykorzystywane są specjalistyczne kwestionariusze. Część diagnozy może obejmować także badania fizykalne i, w niektórych przypadkach, badania neurologiczne, aby wykluczyć inne przyczyny symptomów. Po postawieniu diagnozy, specjalista przedstawi plan leczenia, który może obejmować terapię farmakologiczną, terapię behawioralną oraz wskazówki radzenia sobie w codziennym życiu.
Jak często występuje ADHD u dorosłych?
Diagnoza ADHD u osób dorosłych stała się bardziej powszechna dopiero w ostatnich latach, ponieważ wcześniej zaburzenie to było diagnozowane tylko u dzieci. Świadomość możliwości występowania tego zaburzenia rośnie, co prowadzi do lepszego rozpoznawania i leczenia.
Przyczyny występowania ADHD u dorosłych
Przyczyny ADHD u dorosłych, podobnie jak w przypadku dzieci, nie są jeszcze w pełni poznane i uważa się, że wynikają z kombinacji czynników genetycznych, biologicznych i środowiskowych. Prawdopodobnie nie ma jednej uniwersalnej przyczyny. Dokładne zrozumienie przyczyn ADHD u dorosłych wciąż jest przedmiotem badań naukowych.
Leczenie ADHD u dorosłych
Leczenie ADHD u dorosłych jest dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Obejmuje ono zarówno interwencje farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne, takie jak na przykład terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która może pomóc w nauce zarządzania codziennymi wyzwaniami, poprawie organizacji, planowania oraz w radzeniu sobie z impulsywnością. Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, odpowiednia ilość snu, techniki redukcji stresu oraz unikanie substancji psychoaktywnych mogą pomóc w zarządzaniu symptomami ADHD. Istotne są regularne wizyty u lekarza, aby monitorować skuteczność leczenia i w razie potrzeby modyfikować je adekwatnie do oczekiwań pacjenta.
Zapraszamy na Trening Terapeutyczny ADHD w Warszawie
Trening obejmuje 12 sesji indywidualnych z psychoterapeutą poznawczo-behawioralnym rozłożonych w okresie 3-4 miesięcy. Nie jest to psychoterapia, a metoda treningowa wspomagająca rozwijanie adaptacyjnych strategii radzenia sobie z objawami ADHD. Trening może być realizowany niezależnie od ewentualnej farmakoterapii. Prowadzącym jest Filip Matuszewski, psychoterapeuta poznawczo-behawioralny.
Trening przeznaczony jest dla osób, które zostały zdiagnozowane i mają postawione rozpoznanie ADHD. Będziemy prosić o kopię opinii z opisem wyników przeprowadzonych badań psychologicznych lub zaświadczenie od lekarza psychiatry.
W naszym warszawskim ośrodku oferujemy możliwość przeprowadzenia diagnozy ADHD. Specjalistką w tej dziedzinie jest dr Anna Majczak-Grybczuk, która zajmuje się zarówno diagnozowaniem, jak i leczeniem farmakologicznym pełnoletnich pacjentów z ADHD.
Zapraszamy również na diagnozę ADHD w formie online do naszych specjalistów z innych ośrodków:
dr Katarzyna Schmidt
Katarzyna Makarska
Ewa Zgraja
W celu umówienia konsultacji
zadzwoń pod +48 (22) 115 16 87
lub skontaktuj się poprzez e-mail: recepcja@mentalpath.pl
Zachęcamy również do rejestracji poprzez formularz online: https://mentalpath.pl/kontakt/