Kiedy dziecku umiera ktoś bliski z rodziny lub przyjaciel, to opiekunowie zadają sobie i innym pytania typu: „Czy dziecko powinno iść na pogrzeb ?”, Jak będzie czuć się dziecko na pogrzebie? „Czy nie jest jeszcze za małe?”, „Czy zrozumie co się dzieje?”, „Czy rozumie czym jest śmierć?”, „Czy nie będzie to dla dziecka traumatycznym wydarzeniem?”. Te pytania i wątpliwości ze strony dorosłych są zrozumiałe, ponieważ chcieliby uchronić dzieci przed cierpieniem, płaczem, często boją się, że nie będą umieli odpowiednio zareagować, nie wiedzą jak rozmawiać z dzieckiem na temat śmierci bliskiej osoby.
Prawda jest taka, że kiedy dziecko traci bliską osobę, to bez względu na to czy pójdzie na pogrzeb, czy nie, to odczuwa stratę i cierpi. Pogrzeb często pomaga zrozumieć sytuację, pożegnać się, jest szansą na rozmowę o tym co się stało, o obecnych uczuciach dziecka, wątpliwościach i lęku o przyszłość po śmierci bliskiej osoby.
Czy wiek dziecka na pogrzebie ma znaczenie?
Nie ma przedziału wiekowego, kiedy możemy jasno stwierdzić, że dziecko jest już gotowe na taką formę pożegnania. Jeżeli decyzja dotyczy bardzo małego dziecka, to często jest podejmowana przez opiekunów, którzy najlepiej znają swoją pociechę.
Jednak warto z dzieckiem porozmawiać przed ceremonią pogrzebową o tym, co się wydarzyło i zapytać, czy chciałby uczestniczyć w pogrzebie.
Taka rozmowa inaczej będzie wyglądała z kilkulatkiem, a inaczej z nastolatkiem.
Tym młodszym należy dokładnie wytłumaczyć, co będzie się działo w kościele i na cmentarzu, żeby dziecko nie było zaskoczone tym co zobaczy, żeby to nie wywołało w nim lęku. Należy powiedzieć o tym, że ludzie będą ubrani na czarno, będą się smucić, płakać, a czasami nawet krzyczeć. Dziecko musi wiedzieć, że będzie trumna, a w niej zmarła osoba, która nie będzie się ruszać, uśmiechać ani reagować na słowa dziecka do niej skierowane. Jeżeli dziecko na pogrzebie będzie chciało dotknąć zmarłego należy uprzedzić, że ciało będzie zimne i będzie wyglądało inaczej niż zwykle, a zmarła osoba nie będzie czuła dotyku. Jeżeli dziecko wyrazi chęć uczestniczenia w pożegnaniu, to można zaproponować, żeby napisało list lub coś narysowało, co będzie można włożyć do trumny lub grobu na pamiątkę. Dobrze jest powiedzieć o tym, co się będzie działo z trumną i w końcu o tym, że po wszystkim trzeba będzie wrócić do domu, a zmarła osoba zostanie już na zawsze na cmentarzu, w grobie.
Śmierć bliskiej osoby oczami dziecka
Trzeba pamiętać, aby rozmawiając z najmłodszymi unikać takich stwierdzeń jak „tata zasnął na zawsze”, „przyszły aniołki i zabrały mamę”. Pierwsze zdanie może spowodować lęk dziecka przed zasypianiem lub widok kogoś śpiącego może ten lęk uruchamiać. Drugie zdanie może spowodować złość na aniołki, niebo, Boga, co jest szczególnie ważne w przypadku rodzin wychowujących dzieci w wierze.
Bez względu, czy jest to młodsze czy starsze dziecko, należny przeprowadzić rozmowę przed pogrzebem, a w trakcie zapewnić opiekę i wsparcie. Pod żadnym pozorem nie należy zostawić wtedy dziecka samego, należy je obserwować, aby w razie potrzeby móc zareagować, czyli czasami bez słów przytulić, podać chusteczki. Trzeba także pamiętać, aby po wszystkim nie zostawić dziecka samego z przeżyciami z pogrzebu, ale jeszcze raz porozmawiać o tym co się stało i jak się teraz czuje. Jeżeli jest to dla opiekuna za trudne, ponieważ sam jest pogrążony w olbrzymim żalu i żałobie po śmierci bliskiej osoby, to warto poprosić o to kogoś bliskiego: ciocię/wujka/ przyjaciela, którego dziecko zna i lubi.
Łzy i smutek dziecka na pogrzebie
Nie należy się bać łez i smutku dziecka. Ono tak samo jak dorośli odczuwa stratę, tęskni i potrzebuje kontaktu po śmierci bliskiej osoby. Najważniejsze, żeby nie było wtedy samo. Żeby nie musiało płakać w samotności, żeby nie zostało ze swoimi pytaniami i tęsknotą. Czasami dorosłym wydaje się, że dziecko szybciej zapomni i będzie mniej cierpiało, kiedy nie będziemy wspominać i rozmawiać na ten temat. A to jest nieprawdą. Dziecko będzie pamiętało i będzie tęskniło tak samo mocno, a co gorsze może nabrać przekonania, że to jest temat tabu, że się do niego nie wraca, a wtedy pozostanie samo ze swoim bólem. W dziecku może wówczas rodzić się niepewność, może odczuwać brak wsparcia i samotność, a wspomnienia będą tylko bardziej bolały.
A przecież warto wspomnienia pielęgnować i wracać do nich razem z najbliższymi.
W celu umówienia konsultacji
zadzwoń pod +48 (22) 115 16 87
lub skontaktuj się poprzez e-mail: recepcja@mentalpath.pl
Zachęcamy również do rejestracji poprzez formularz online: https://mentalpath.pl/kontakt/