W dobie szybko zmieniającego się świata, zwiększonej ilości bodźców, rosnących oczekiwań i nagromadzonych sytuacji stresujących coraz więcej dzieci, młodzieży oraz dorosłych kobiet i mężczyzn szuka pomocy u specjalistów od zdrowia psychicznego. Jest to pozytywnym sygnałem zwiększonej świadomości, że o zdrowie psychiczne można i trzeba dbać, tak samo jak o zdrowie fizyczne. Na rynku dostępnych jest wiele różnych usług z zakresu zdrowia psychicznego i bardzo często osoby poszukujące pomocy nie wiedzą, do którego specjalisty powinni się wybrać.
Przede wszystkim warto wiedzieć jaka jest różnica pomiędzy wizytą u psychiatry a wizytą u psychologa.
Psychiatrzy w Polsce, w przeciwieństwie do swoich kolegów z USA, UK czy Niemiec stosunkowo rzadko zajmują się równolegle psychoterapią. Na ogół konsultacje psychiatryczne skupiają się na analizie stanu psychicznego pacjenta, postawieniu diagnozy i wdrożeniu właściwego leczenia farmakologicznego. Psychiatra jest lekarzem ze specjalizacją z psychiatrii, dzięki czemu ma szeroką wiedzę o funkcjonowaniu organizmu ludzkiego na poziomie biologicznym. Jest uprawniony do diagnozowania, zalecania leczenia farmakologicznego, a tym samym do wystawiania recept. Farmakoterapia zaaplikowana przez lekarza psychiatrę jest bardzo pomocna, a w wielu przypadkach konieczna, aby pacjent zaczął czuć się lepiej i wracał do zdrowia. W trudnych psychologicznie sytuacjach jednoczesne wprowadzenie farmakoterapii i psychoterapii przynosi najlepsze efekty, co potwierdzają liczne badania i opracowania naukowe.
Psycholog jest po studiach magisterskich i posiada wiedzę o psychologicznej naturze człowieka oraz ma wiedzę dotyczącą reakcji przyczynowo- skutkowych różnych stanów psychoficzycznych człowieka. Posługuje się narzędziami i metodami umożliwiającymi diagnozę stanu psychicznego i osobowości (testy), zrozumienie zjawisk psychologicznych, a przez to wie, jak oddziaływać, aby zniwelować negatywne stany psychiczne, w tym emocjonalne stany mające negatywny wpływ na nasze życie. Psycholog może być też psychoterapeutą pod warunkiem, że ukończy dodatkowo 4-letnią szkołę psychoterapii i uzyska certyfikat. Osoby szkolące się w psychoterapii mogą posługiwać się tytułem psychoterapeuta w szkoleniu, jeśli ukończyły już drugi rok szkolenia lub psychoterapeuta w trakcie certyfikacji, jeśli ukończyły szkolenie i są w procesie certyfikacyjnym. Dopiero tak przygotowany merytorycznie specjalista jest w stanie pracować z klientem w sposób profesjonalny, czyli odpowiedzialnie z zachowaniem najwyższych standardów praktyki psychoterapii.
Kiedy udać się na wizytę do psychiatry?
- kiedy masz myśli samobójcze, a zwłaszcza pojawiają się w głowie scenariusze, jak mógłbyś ze sobą skończyć
- kiedy stany lękowe przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu (budzisz się rano z uczuciem lęku, który towarzyszy ci przez większość dnia)
- kiedy zauważasz, że stres powoduje zaburzenia snu
- kiedy boisz się wyjść z domu
- kiedy masz myśli prześladowcze (należy zweryfikować czy jest to skutek zaburzenia neuroprzekaźników w mózgu wskazujące na zaburzenia psychotyczne, czy faktycznie istnieje realne zagrożenie)
- kiedy odczuwasz krótkie stany euforii, po których następuje długotrwały stan depresyjny (możliwe zaburzenie afektywne – dwubiegunowe)
- kiedy słyszysz głosy w głowie, zaczynasz podejrzewać ludzi o działania skierowane przeciwko tobie (możliwe początki schizofrenii)
- kiedy zauważasz przedłużające się trudności z koncentracją i pamięcią
- kiedy przeżyłeś silny stres lub sytuację traumatyczną
Kiedy udać się do psychologa?
- kiedy odczuwasz permanentne napięcie psychofizyczne, trwające dłużej niż miesiąc
- kiedy potrzebujesz z kimś dłużej porozmawiać i przeanalizować psychologiczne podstawy swojego funkcjonowania
- kiedy czujesz, że jesteś zagubiony
- kiedy chcesz zrozumieć swoje potrzeby, emocje i zachowania, to, co się z tobą dzieje
- kiedy chcesz znaleźć odpowiedź, dlaczego „przytrafiają ci” się określone sytuacje, wchodzisz w relacje z określonymi osobami
- kiedy masz stany lękowe, depresyjne, a farmakoterapia tylko częściowo pomaga
- kiedy wszystko niby jest w porządku w twoim życiu, ale nie czujesz się szczęśliwy i nie wiesz, dlaczego
- kiedy masz trudności w relacjach z ludźmi
- kiedy czujesz, że nie wiesz kim jesteś
- kiedy odczuwasz pustkę
- kiedy często odczuwasz złość
- kiedy postawiono diagnozę zaburzenia osobowości
- kiedy masz myśli samobójcze i jesteś już pod opieką psychiatry
- kiedy stan lękowy przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu (budzisz się rano z uczuciem lęku, który towarzyszy Ci przez większość dnia). Farmakoterapia jest bardzo pomocna, ale to praca psychologiczna pozwala opanować świadomie lęk
- kiedy boisz się wyjść z domu
- kiedy zauważasz przedłużające się trudności z koncentracją i pamięcią
- kiedy przeżyłeś silny stres lub sytuację traumatyczną
Wiele osób na sesjach terapeutycznych dzieli się ze mną wątpliwościami i obawami jakie mieli przed spotkaniem ze specjalistą od zdrowia psychicznego. Najczęściej podnoszone kwestie to:
- Czy jest sens chodzić jednocześnie do lekarza psychiatry i do psychologa na terapię?
Tak. Wówczas wzrasta skuteczność terapii i skraca się czas trwania leczenia.
- Nie chcę brać leków czy spotkania tylko u psychologa mogą mi pomóc?
W większości sytuacji tak. Wielu klientów rozwiązuje swoje problemy psychologiczne bez konieczności konsultacji psychiatrycznych. Jeśli jednak masz pogłębione stany lękowe lub/i depresyjne to terapia bez farmakoterapii będzie trwała dłużej i może być trudniejsza.
- Jaki sens jest chodzić do psychologa, skoro leki poprawiają mój stan psychiczny?
Można oczywiście pójść do psychiatry, dostać pigułkę i po kilku tygodniach poczuć się lepiej. Jednak nie rekomendujemy takiego rozwiązania, ponieważ chemiczna poprawa samopoczucia nie oznacza rozwiązania problemu psychologicznego. Wielu pacjentów nie podejmuje psychoterapii, bo zaczyna czuć się lepiej, ale nie rozpoznaje i nie pracuje nad problemami, które w efekcie pozostają nierozwiązane, piętrzą się i dochodzą kolejne trudności. Dopiero psychoterapia pozwala uświadomić sobie cały bagaż doświadczeń, które mają wpływ na nasze zachowania, emocje i relacje z innymi.
- Czy jeśli psychiatra przepisze mi leki, to farmakoterapię będę już musiał stosować do końca życia? Nie. W wielu przypadkach terapie roczne lub dwuletnie sprawiają, że pacjent jest wzmocniony, świadomy tego, co się z nim działo i jest gotowy na odstawienie leków. Tylko niewielki procent ludzi musi stosować leczenie do końca życia, ponieważ złożoność ich problemów psychologicznych, a także uwarunkowania neurologicznego tego wymagają.
Bardzo często, jeszcze w trakcie trwania terapii lub w określonym czasie po jej zakończeniu psychiatrzy rekomendują odstawienie leków, ponieważ pacjent osiągnął właściwy stan poprawy zdrowia, pozwalający na prowadzenie satysfakcjonującego życia, bez większego ryzyka nawrotu stanu chorobowego.
- Czy farmakoterapia pomaga czy przeszkadza w terapii z psychologiem i co, jeśli moje emocje będą przytłumione przez leki? Aktualnie jest dostępnych wiele leków, które jedynie obniżają natężenie emocji, ale w dalszym ciągu masz do nich dostęp i możesz przeanalizować spokojniej swój problem.
- Nie chcę wracać do mojego dzieciństwa, a terapie podobno dotyczą właśnie analizowania przeszłości. Czy są inne sposoby, żeby sobie pomóc? Po pierwsze, trudne dzieciństwo nie jest jedynym wyjaśnieniem i usprawiedliwieniem dla stanu psychicznego, w jakim się znajdujemy. Po drugie badanie przeszłości służy do zbudowania pełnego obrazu sytuacji psychologicznej i lepszego zrozumienia problemu. Niemniej jednak świadomość naszych wczesnych doświadczeń pozwala zrozumieć, co miało wpływ na to, co się dzieje z nami dzisiaj, dlaczego w określony sposób reagujemy, czujemy czy postrzegamy siebie i innych (pozwala zrozumieć związek przyczynowo skutkowy).
Po trzecie, są terapie, które nie skupiają się na przeszłości, ale na tym co jest tu i teraz oraz na relacji terapeutycznej, która jest uznawana przez wszystkie szkoły psychoterapii za leczącą.
- Jak mam się przygotować do spotkania ze specjalistą od zdrowia psychicznego? Nie musisz się w ogóle przygotowywać. Zarówno psychiatra, jak i psycholog są dla ciebie, i pomogą zidentyfikować oraz nazwać problem.
Warto przed wizytą, albo zaraz na początku regularnych spotkań z terapeutą zrobić badania medyczne:
- krwi – ze wskazaniem na mikroelementy i elektrolity (niedobory potrafią bardzo negatywnie wpływać na stany psychiczne)
- hormony, szczególnie tarczycy – TSH 1
- Do kogo pójść najpierw? Do psychologa czy do psychiatry?
Jeśli czujesz się źle, to nie jest istotne do kogo najpierw pójdziesz. Najważniejsze, żeby zrobić ten pierwszy krok i skonsultować swój stan ze specjalistą. Bardzo często psychiatrzy pomimo przepisanej recepty rekomendują podjęcie psychoterapii i odwrotnie, psycholog zaleca konsultację psychiatryczną.
Łączona pomoc daje najlepsze rezultaty! W Mental Path psycholodzy i psychiatrzy współpracują ze sobą, żeby wspólnie wypracować najskuteczniejszą metodę leczenia, indywidualnie dobraną dla każdego klienta.
Magda Kozłowska – psycholog, psychoterapeuta, interwent kryzysowy
W celu umówienia konsultacji
zadzwoń pod +48 (22) 115 16 87
lub skontaktuj się poprzez e-mail: recepcja@mentalpath.pl
Zachęcamy również do rejestracji poprzez formularz online: https://mentalpath.pl/kontakt/